Berlinde De Bruyckere | Sculptures & Drawings 2000 - 2014
Met
‘Sculptures & Drawings. 2000-2014’ brengt S.M.A.K. de eerste
mid-career presentatie van het oeuvre van Berlinde De Bruyckere
(°1964, Gent). Deze tentoonstelling toont een honderdtal werken die
tot nu toe niet of nauwelijks in België waren te zien. De kunstenaar
werkte in het voorbije decennium immers voornamelijk in musea en
instituten in het buitenland.
De
tentoonstelling toont geen chronologisch overzicht maar is opgevat
als een wandeling langs een uitgelezen selectie tekeningen,
sculpturen en installaties die de evolutie en nuances van het oeuvre
onthult. De kernmotieven van het oeuvre van De Bruyckere komen er
duidelijk aan bod : de kwetsbaarheid van de mens als inhoudelijk
thema; het lijdende lichaam als bron van haar beeldtaal. De
presentatie bevat vroeg werk in textiel en sculpturen in paardenhuid
waarmee zij wereldwijde faam verwierf. In de beelden van was is de
geleidelijke evolutie zichtbaar van menselijke lichamen naar wezens
tussen plant en dier. Daarin vormt ‘Kreupelhout- Cripplewood’
(2012-‘13), de monumentale installatie die te zien was op de
Biënnale van Venetië in 2013, de spil. Tot slot vormen de
tekeningen een wezenlijk onderdeel van deze tentoonstelling. Ze
hangen in reeksen bijeen in dezelfde ruimtes als de sculpturen en
versterken de associaties en kruisbestuivingen die alle werken met
elkaar verbinden.
In
haar werk staat een beeldtaal met een sterk lichamelijk karakter
centraal. Uit haar expressieve maar tegelijk ook kwetsbare, verstilde
en eenzame creaties spreekt een sterke interesse voor schoonheid, het
sublieme en het leven. Vaak terugkerende symbolen en motieven creëren
eenheid in de sterk uiteenlopende werken die ze maakt en inzoomen op
de angsten, noden, existentiële vragen van de mens. Herkenbare
vormen en voorwerpen verhullen meerdere betekenislagen die de
toeschouwer aan het denken zetten over onze condition humaine.
Berlinde De Bruyckere
Geen
tentoonstellingscatalogus, maar een lijvige monografie begeleidt de
overzichtstentoonstelling Berlinde De Bruyckere. 2000-2014 die nog
tot 15 februari 2015 in het S.M.A.K Gent te zien is en dan in sterk
gewijzigde vorm naar het Gemeentemuseum van Den Haag verhuist.
Philippe Van Cauteren, artistiek directeur van het S.M.A.K., zet in
zijn inleidende brief aan de kunstenares onmiddellijk de toon met de
zin ‘Als toeschouwer word je zichtbaar medeplichtig aan het werk,
er is geen ontkomen aan.’ Medeplichtig word je aan het werk dat de
existentiële eenzaamheid van de mens vormgeeft in de bleke botten en
blauw dooraderde huid. Daarmee is alles gezegd. Bladzijde na
bladzijde die je omdraait sta je oog in oog met de kwetsbare
schamelheid van lichamen zonder gezicht, broze omhulsels die zich
dubbel plooien om de pijn klein te krijgen. In laagjes tussen de
foto’s zijn de teksten gedrukt van auteurs die de beelden trachten
te vertalen in woorden, in ingewikkelde passussen die de beelden
nauwelijks kunnen vatten, in verwoede pogingen vol dure woorden die
in een ijdeledans rond de beelden draaien, ze aftasten, maar de
directheid ervan onuitgesproken laten. Een voorbeeld uit de tekst van
AngelaMengoni: ‘Dat de stabiliteit van het figuratieve weefsel
wordt opengescheurd zodat er plaats vrijkomt voor een zone waarin de
figurale dimensie haar potentieel kan ontplooien, geeft een teken aan
de om getuigenis vragende latentie, bewaart haar en lost hiermee een
schuld af’. De Bruyckere heeft die woorden niet nodig - er hoeft
niets uitgelegd te worden -men moet gewoon gaan kijken en de kwelling
proeven in de gekromde lijven van mens en paard en bij het ontdaan
verlaten van het museum dit boek kopen voor de herinnering aan De
Bruyckere’s œuvre dat gelukkig het hoofdmenu van dit prachtig
uitgegeven boekwerk vormt.
